Column Harry Stegeman (55)
(55) De Neust
De Lingedijk kruist net buiten Tricht een straat met de naam Steenoven. Waar ooit aan de oever van de Linge een steenfabriek stond, huist nu een bedrijf ‘met 55 jaar ervaring in de aanleg van ondergrondse infrastructuur voor transport en distributie van olie, gas, water en elektriciteit’.
De schoorsteen moet blijven roken, ook langs de hier nog altijd voornaam tussen de fruitbomen door paraderende Linge.
Even later bereik ik De Neust. De Neust? De Neust – ‘de Nust’, zeggen ze hier – is een verbastering van ‘den Oest’. En dat betekent weer dat ik op de oostelijke grens van het landgoed Mariënwaerdt ben.
De van Culemborg komende Bisschopsgraaf komt hier op de Linge uit. Het is nu niet meer dan een afwateringskanaaltje, maar was ooit onderdeel van een best drukke vaarroute van de Lek naar de Waal.
Ik zie een spiksplinternieuw gemaal, dat bij nóg meer hoosbuien en nóg meer droogte vooralsnog een tijdje van wanten blijft weten. Vlak daarachter staat een voorganger uit 1972. En daarachter eentje uit 1926, die weer de plek inneemt van het ‘Stoomgemaal van den dorpspolder Beusichem en Zoelmond’ uit 1869.
Vier gemalen op een handjevol vierkante meters. Anderhalve eeuw stapsgewijze ‘vooruitgang’ in één oogopslag.
‘Het gemaal uit 1926 is van cultuurhistorische waarde als goed bewaard voorbeeld van een elektrisch gemaal uit het interbellum, gebouwd in traditionalistische trant met invloeden van de Amsterdamse School. Het is van stedenbouwkundige waarde vanwege de historisch-ruimtelijke relatie met de Linge en het achterliggende gebied. Door de ligging direct aan de dijk en op het snijpunt van de Bisschopsgraaf en de Linge, heeft dit complex een markante positie in het landschap.’
Dat zegt mijn telefoon.
Ik werp een blik om me heen. Het klopt.
De Neust, zo heet ook de monumentale achttiende-eeuwse hofstede even verder. Het is de eerste boerderij aan de Appeldijk, aan het eind staat er nog een.
Er is nu een bed & breakfast. Nog meer vooruitgang.