Op 20 november 2020 in de Maneswaard (Opheusden) verrassend de zomervogel Tiiftjaf gespot. (foto: Henk van der Kooij)
Op 20 november 2020 in de Maneswaard (Opheusden) verrassend de zomervogel Tiiftjaf gespot. (foto: Henk van der Kooij) Foto: Henk van der Kooij

Tweelettergrepige zanger

OPHEUSDEN - Er zijn vogels die aan hun zang makkelijk zijn te herkennen. Eén ervan is de Tjiftjaf, een vogeltje van ruim 11cm. De soort roept, zeker in het broedseizoen, veelvuldig zijn eigen naam: ‘tjif-tjaf’. Er is een vogelsoort die er uiterlijk veel op lijkt, namelijk de fitis. Maar gelukkig, de twee soorten verschillen in zang sterk van elkaar. 

Door Henk van der Kooij

Het is ook grappig dat de Tjiftjaf meer het hoger bos bewoont en de Fitis een voorkeur heeft voor struikvegetaties. De Tjiftjaf laat zich tot in het najaar horen. Echter hoe later in het jaar, hoe meer het geluid verstomt. De soort trekt grotendeels weg van begin augustus tot half oktober naar het zuiden en de vogels keren pas in het voorjaar weer terug. 

Het was voor mij best verrassend dat ik vorig jaar op 20 november nog een Tjiftjaf waarnam in de Maneswaard bij Opheusden. Op de foto ziet u de vogel. Tjiftjaffen kunnen overwinteren. Maar duidelijk is aan de spitse snavel te zien dat de soort een insecteneter is. Begrijpelijk dat in zachte winters met weinig sneeuw overwinterende Tjiftjaffen een grotere kans hebben om te overleven. Elk voorjaar ben ik weer gespitst op de eerste Tjiftjaf als voorteken van de lente. Jaren geleden had ik zelfs last van voorjaars-TTTT: een Tjif-Tjaf-Tel-Tik. Op fiets naar Veenendaal noteerde ik wekelijks alle plekken waar ik een Tjiftjaf hoorde zingen. Om het tempo van terugkeer vast te leggen. Jammer dat het  geronk van de heilige koeien het beluisteren van de zang bemoeilijkte.